Neurologija – Parkinsonova bolest
Parkinsonova bolest je bolest od koje oboljevaju milioni ljudi širom sveta Uprkos svojoj progresivnoj prirodi, PB je bolest u kojoj adekvatna i pravovremena primena terapije može da redukuje simptome bolesti i da ih značajno kontroliše.
Ne postoji ni jedan specifični biomarker ili specifična dijagnostička procedura koji bi ukazali na to da je Parkinsonova bolest počela, te se postavljanje dijagnoze zasniva na ranom prepoznavanju kliničkih znakova bolesti, uz isključivanje postojanja razloga koji bi doveli do takozvanoh sekundarnog parkinsonizma (medikamentozni, vaskularni, toksični, metabolički, virusni prkinsonizam).
Kardinalni znaci Parkinsonove bolesti su tremor, rigor (povećana ukočenost mišića), usporenost isiromaštvo pokreta (bradikinezija), kao i posturalna nestabilnost, uz prisustvo tzv nemotornih simptoma ( poremećaji raspoloženja, poremaćaji spavanja, autonomna disfunkcija, bolne senzacije). Na osnovu prisustva ovih znakova u kliničkoj slici pacijenta postavlja dijagnoza Parkinsonove bolesti.
Izbor leka kao i kao i vreme uvođenja terapije se bazira na individualnoj proceni svakog pacijenta; prilikom uvođenja terapije vodimo računa o relativnoj efikasnosti u datom slučaju, prirodi i stepenu bolesti, neželjenim efektima leka, komorbiditetnim bolestima pacijenta, godinama i kognitivnom, kao i radnom statusu pacijenta, ali je važan i stav pacijenta prema leku.
„Konvencionalni” pristup je da se sa terapijom započene onda kada bolest počne da interferira sa profesionalnim i ličnim životom pacijenta, umanjući kvalitet njegovog življenja.
Lekovi izbora u ranoj fazi lečenja PB:
- levodopa ( u kombinaciji sa inhibitorom dopa –decaboxylase –DDI)
- dopa agonisti
- inhibitori monoamino- oxidase B
Lečenje uznapredovale Parkinsonove bolesti kao i lečenje pojave fluktuacija motornog odgovora (pojava diskinezija, on i of faze, distonije) se zasniva na podešavanju doziranja levodope – davanje češćih, a manjih doza (fragmentacija leka), korišćenje formi levo dope sa dugotrajnim oslobađanjem (HBS) koje imaju duže dejstvo (za oko sat vremena) uz eventualno uvodjenje dodatne terapije: dodavanje COMT inhibitora uz svaku dozu levo dope i na taj način povećavamo njenu raspoloživost i efikasnost, a kod pacijenata kod kojih ove strategije nemaju efekta uvodimao lekove iz grupe antiholinergika ili amantadin sulfat,
Tokom lečenja pacijenta vremenom dolazi do pojave novih kliničkih znakova ili pojačanja intenziteta već postojećih, te je potrebno redovno praćenje pacijenta, kao i korekcija terapije I terapijskih doza lekova, a u skladu sa promenom neurološkog nalaza.
Specijalisti neurologije u Euromediku se bave dijagnostikovanjem I lečenjem Parkinsonove bolesti po najsavremenim standardima, a dodatne pretrage koje su potrebne radi diferencijacije PB od sekundarnog parkinsonizma (MR endokranijuma, biohemijsko ispitivanje krvi, spitivanje krvi na viruse I toksine) se takodje uradi u našoj ustanovi.
LEČENJE DEPRESIJE U PARKINSONOVOJ BOLESTI
Depresija se često javlja kod pacijenata sa Parkinsonovom bolešću – prema statističkim podacima oko 50 % pacijenata sa Parkinsonovom boleču razvija depresiju posle nekog perioda bolesti
Nije najasnije šta je razlog ova česte pojave depresije kod Parkinsonove bolesti : bolest sama Po sebi (neurotrasmiterske abnormalnosti), odgovor na bolest, prethodna demencija, ukidanje lekova iz grupe dopa agonista pojava poremećaja rada štiaste žlezde – hipofunkcija (hipotireoidizam ,koja je česta pojava kod PB).
Postavljanje dijagnoze depresije u PB otezano je preklapanjem depresije sa nametnutom socijalnom izolacijom pacijenata, sa smanjenjem njihove facijalne ekspresije kod pacijenata, kao i sa psihomotornim usporenjem i gubitkom motivacije.
Simptomi depresije u PB su anhedonija loše raspoloženje pesimističke misli,letargija i umor nemir i iritabilnost problemi sa spavanjem (ekscesivna pospanost ili višekratna buđenja), a telesne manifestacije depresije su gubitak apetita i težine, spušteni uglovi usana, vertikalna brazda izmedju obrva, opuštena ramena i glava. Depresija kod pacijenata sa PB se leči primenom antidepresiva iz grupe SSRI selective serotonin reuptake inhibitori I SRNI selektivni inhibitori preuzimanja serotonina i noradrenalina.
Depresija je prediktor pada kognitivnih funkcija i funkcionalne deterioracije kao i progresije motornih simptoma;
U Euromediku se specijalisti neurologije bave lečenjem PB, ali I svih prpratnih stanja, uključujući depresiju, za šta je ponekada potrebna konsultacija specijalista psihijatrije.
SEKUNDARNI PARKINSONIZAM
Parkinsonizam je klinički sindorm koji obuhvata pojavu odredjenih znakova u kliničkoj slici – tremor u mirovanju, rigiditet, bradikineziju,( usporenost pokreta) gubitak posturalnih refleksa. Nastaje kao posledica poremećaja strukture ili funkcije delova mozga . tzv bazalnih ganglija. Najčešći uzrok parkinsonizma Parkinsonova bolest (PB), ali postoji niz drugih bolesti i patoloških stanja koje mogu dati kliničku sliku parkinsonima a zajedničkim imenom nazivaju se sekundarni parkinsonizam.
Medikamentozni parkinsonizam je parkinsonizam indukovan upotrebom lekova I najčešći je oblik sekundarnog parkinsonizma. Lekovi koji najčešće dovode do razvoja parkinsonizma su tipični antipsihotici, nekad i atipični antipsihotici, gastrointestinalni prokinetički lijekovi, blokatori kalcijumovih kanala, antiepileptici .
Parkinsonizam uzrokovan cerebrovaskularnom bolešću – vaskularni parkinsonizam drugi je najčešći oblik sekundarnog parkinsonizma, s heterogenom kliničkom slikom, patofiziologijom i značajnim promenama na magnetnoj rezonanci mozga,
Brojni virusi se povezuju sa razvojem parkinsonizma. Istorijski je poznat uticaj virusa influence. danas i HIV,Epstein-Barr virus, Cytomegalovirus, uz mogućnost delovanja I brojnih drugih virusa.
Toksični parkinsonizam nastaje dejstvom različitih toksina,;najčešći su ugljien monoksid, mangan, metil alkohol i cijanid.
Bolesti jetre i bubrega, bolesti štitaste i paratireoidnih ţlijezda mogu biti praćeni kliničkom slikom parkinsonizma.
Prava, pravovremeno postavljena dijganoza je preduslov ispravnog terapijskog pristupa;samo na osnovu kliničke slike teško je razlikovati sekundarni parkinsonizam od Parkinsonove bolesti, tako da je neophodno je da se bolesnik sa parkinsonizmom detaljno klinički I dijagnostički ispita. Pod time podrazumevamo iscrpan neurološki pregled, laboratorijsku obradu (osnovna laboratorijsko I biohemijsko ispitivanje krvi, te toksikološko ispitivanje ili isptivanje krvi na viruse), uz obaveznu dopunsku neuroradiološku obradu, pre svega MR endokranijuma, a ukoliko je potrebno uraditi CDS MAV I TCD, kao i preglede drugih specijalista (hepatologa, endokrinologa, nefrologa). Svi ovi pregledi se mogu kvalitenoi brzo uraditi u Euromediku.
