Ultrazvuk
Šta je ultrazvučni pregled?
Dijagnostički ultrazvuk, ili sonografija, je slikovna metoda koja koristi visokofrekventne zvučne talase u stvaranju slike pojedinih struktura tela. Slike mogu obezbediti vrednu informaciju za dijagnozu, a kasnije i terapiju različitih bolesti i stanja.
Danas se retko pristupa lečenju neke bolesti ako pre toga nije postavljena i potvrđena dijagnoza ultrazvukom. Čak i u sredinama koje raspolažu drugim superiornijim i sofisticiranijim metodama, ultrazvučni pregledi se koriste kao osnovni pregledi koji su u najboljem interesu pacijenta.
Pregled se dobro podnosi, metoda je neinvazivna, brza i bezbolna, a u isto vreme prilično pouzdana.
Ultrazvuk je raskrsnica između medicinske slike i kliničkog rasuđivanja.
Ultrazvuk danas predstavlja jednu od najvažnijih dijagnostičkih metoda i gotovo da nema grane medicine u kojoj nema svoju opravdanu primenu. Zbog velikih prednosti kao što su neinvazivnost, lakoća primene, jednostavan transport aparata i bezbednost ultrazvuk je u sve češćoj upotrebi, te zauzima visoko mesto u algoritmu pregleda. Do sada nisu zabeleženi rizici i neželjeni efekti ultrazvučnog pregleda.
Da li ultrazvučna dijagnostika ima svoja ograničenja?
Ultrazvuk je vrlo vredno oruđe u dijagnostici, ali ima i svoja ograničenja. Zbog fizike ultrazvuka, talas ne prolazi dobro kroz vazduh i kost, te je insuficijentan u delovima tela koje sadrže gas ili su sakriveni kostima (npr.digestivni trakt, pluća, lobanja). Da bi se pregledali ti delovi tela doktor Vas mora uputiti na druge slikovne metode, kao što su CT, MR ili rentgen.
Da li je potrebna priprema za ultrazvučni pregled?
Za većinu ultrazvučnih pregleda nije potrebna posebna priprema, osim u nekim izuzecima:
-za pregled abdomena, naročito ako se radi o pregledu žučne kese i žučnih puteva, potrebno je da pacijent ne jede 6 do 8 h pre pregleda. U retkim slučajevima, kada vazduh u žrlucu i crevima znatno ometa ultrazvučni pregled, potrebno je da ispitanik ne uzima hranu koja pogoduje stvaranju gasova.
-kod ultrazvučnog pregleda male karlice neophodna je puna mokraćna bešika.Potrebno je da se popije nekoliko čaša vode (negazirane), oko 2h pre pregleda, i da se ne mokri dok se pregled ne završi
-kod dece je ponekad potrebna posebna priprema, za koju će Vas obavestiti Vaš doktor prilikom zakazivanja pregleda.
Kako se izvodi ultrazvučni pregled?
Pre započinjanja procedure možete biti zamoljeni da oslobodite telo od odeće ili nakita.
Potrebno je da legnete na krevet u položaj koji Vaš doktor odredi. Na pregledanu regiju se nanosi gel koji poboljšava prenos ultrazvučnog talasa, sprečava stvaranje mehurića vazduha koji blokiraju nastanak slike. Gel zasnovan na vodenoj bazi se lako eliminiše, ne izaziva alergiju.
Lekar koji izvodi ultrazvučni pregled prislanja sondu na mesto pregleda, nekad u zavisnosti od konstitucije pacijenta je potrebno da je malo pritisne i dobija obrađenu sliku na ekranu.
Ponekad se ultrazvučni pregled izvodi plasiranjem sonde unutar tela pacijenta, a to je u sledećim slučajevima:
-transezofagealni ultrazvuk (kroz jednjak) u cilju ispitivanja srca
-transrektalni ultrazvuk (kroz debelo crevo) u cilju ispitivanj aprostate i debelog creva
-transvaginalni ultrazvuk (kroz vaginu) u cilju ginekološkog pregleda
Ultrazvučni pregled je najčešće bezbolan, mada ponekad možete osetiti blagu nekomfornost prilikom prelaska sonde preko Vašeg tela ( npr kod pune bešike).
Uobičajeno ultrazvučni pregled, u zavisnosti od regije i stanja pacijenta, traje 15-30 minuta.
Doktori koriste različite vrste sondi, sa različitim frekvencijama, u zavisnosti od regije interesa za pregled.
Nakon pregleda, doktor pristupa analizi slika i pisanju izveštaja koji će koristiti kliniki doktor koji Vas je uputio na pregled.
Nakon pregleda pacijent je u potpunosti spreman vraćanju uobičajenim aktivnostima.
Koji organi u stomaku mogu da se pregledaju ultrazvukom?
Ultrazvuk zauzima veoma značajnu ulogu u pregledu parenhimatoznih (kompaktnih) organa gornjeg abdomena i retroperitoneuma( prostor iza trbušne maramice).
Kad budete poslati na pregled od strane ordinirajućeg ili kliničkog lekara, potrebo je da na pregled dođete pripremljeni i sa medicinskom dokumentacijom, da bi radiolog imao uvid u prethodne bolesti i razlog zašto ste upućeni.
Organi trbuha i male karlice koji se pregledaju ultrazvukom su sledeći: jetra, žučna kesa i žučni putevi, pankreas, slezina, bubrezi, nadbubrežne žlezde ( ako su patološki izmenjene), krvni sudovi ( aorta sa granama, vene abdomena), limfne žlezde, mokraćna bešika i prostata.
Organi digestivnog trakta ( želudac, tanko i debelo crevo) se ne pregledaju ultrazvukom, jer su ispunjeni vazduhom koji odbija ultrazvučni talas. Navedeni organi se pregledaju drugim radiološkim i endoskopskim metodama.
U pojedinim slučajevima, u zavisnosti od stanja pacijenta, kao i konstitucije, pregled je vrlo limitiran, te nije moguće u potpunosti pregledati nabrojane organe. Tada će radiolog zahtevati dodatnu slikovnu dijagnostiku.
