Urologija – Krv u mokraći, šta dalje?
Krv u mokraći (hematuurija), nije uobičajeno stanje i obično je znak patološkog procesa unutar urinarnog trakta. Predstavlja promenu izgleda urina, kada je urin vidljiv golim okom (makroskopski) crven (različite nijanse).
Crvena boja urina makroskopski može biti uzrokovana prisustvom eritrocita, ali i usled pigmenata iz hrane i/ili dodataka hrani i pićima.
Hematurija nije bolest! Prisutna krv u urinu predstavlja znak (simptom) koji zahteva detaljno urološko ispitivanje, kako bi se ustanovilo poreklo.
U odnosu na njenu vidljivost okom, podeljena je na:
-Mikroskopska (≥ 3 eritrocita na velikom uveličanju mikroskopa u najmanje dva od tri analizirana uzorka sedimenta urina uzetih sa razmakom od po najmanje nedelju dana-pun mlaz mokrace) i
-Makroskopska (vidljiva)
Prema vremenu pojave krvi u urinu tokom mokrenja, deli se na:
-Inicijalnu (na početku mlaza)
-Terminalnu (na kraju mokrenja)
-Totalnu (tokom čitavog mokrenja)
Može biti udružena i sa drugim simptomina ili ne (uglavnom bolom):
-Asimptomatska (bezbolna)
-Simptomatska
Može se javiti sa prisutnim ugrušcima krvi i/ili bez koaguluma.
Pojava krvi iz mokraćne cevi (uretre), nevezano za akt mokrenja – nije hematurija!
Najčešći razlog pojave vidljive krvi u irnu (makroskopske hematurije) kod osoba starijih od 50 godina je urotelijalni karcinom mokraćne besike. Krucijani znak karcinoma mokraćne bešike je neprovocirana, totalna, bezbolna makroskopska hematurija (kod 80-90% pacijenata sa tumorima mokraćne bešike). Mikroskopska hematurija (eritrociturija ili hemoglobinurija), zahteva intezivnu pretragu u zavisnosti od stepena i dužine trajanja, obzirom da je učestalost malignoma 6-10% u grupi sa mikroskopski detektovanim prisustvom krvi u urinu.
Krv u mokraći može nastati i kao posledica tumora urogenitalnog urakta drugih lokalizacija i to: tumora bubrežnog parenhima, nekada i karcinoma prostate. Takodje može biiti i znak (simptom) brojnih benignih patoloških stanja urinarnog trakta (kamen mokraćnih puteva, upalni procesi bubrega, mokraćne bešike i prostate, benignog uvećanja prostate,taumom, antikoagulantnom/antiagregacionom Th…)
Krv se uglavnom u početku javlja povremeno, ne tako često, tako da se pacijenti uglavnom i ne javljaju lekaru i ne pridaju veći značaj ovom simptomu. Obično se vezuje za prisustvo infekcije ili kamena urotrakta, tako da se u nekim slučajevima i bez dalje dijagnostike tretira pod ovom sumnjom. Dakle, prisustvo krvi u urinu bez drugih simptoma (bezbolna hematurija), smatra se znakom postojanja urološkog maligniteta, dok se drugačije ne dokaže!
Hematurija u izvesnim situacijama može biti urgentno urološko stanje (anemija usled iskrvavljenja, nemogućnost mokrenja usled obilja ugrušaka u mokraćnoj bešici).
Neophodna je detaljna urološka evaluacija pacijenata sa hematurijom (vidljiva ili mikroskopska), kako bi se postavila jasna dijagnoza, odnosno sprovela odgovarajuća terapijska shema.
U izvesnom broju slučajeva, uglavnom kod mikroskopskih hematurija, ne može se nakon sprovedenih dijagnostičkih pretraga, postaviti jasna dijagnoza, te one spadaju u grupu tzv. „esencijalnih haematurija“.
Dijagnostički i terapijski postupci za pacijente sa (mikro)hematurijom:
Nakon podataka dobijenih od strane pacijenta (detaljna anamneza), kao i fizikalnog pregleda (uz inspekciju genitalija i digitorektalni pregled prostate).
Pregled sedimenta urina uvek potreban u cilju dokazivanja eritrociturije.
Ultrazvučni pregled abdomena i urotrakta je inicijalni, neinvazivni dijagnostički postupak, koji može detektovati brojna patološka stanja i odrediti dalje smernice pretraga. Slede brojna speciifična radiografska snimanja sa ili bez kontrastnog sredstva, sa ciljem da se jasno detektuje lokalizacija, dijametar, aspekt (izgled), odnosi sa okolnim strukturama i stanje udaljenih organa.
Nezaobilazna, osnovna, široko prihvaćena dijagnostička, ali i terapijska procedura u svakodnevnoj urološkoj praksi je cistoskopija (uz istovremenu transuretralnu resekciju promene). Kod pacijenata sa prisutnom pojavom krvi u urinu, obavezna je dakle detaljna, direktna, endoskopska eksploracija i vizualizacija donjeg urinarnog trakta (uretre i mokraćne bešike). Ukoliko je krvarenje porekla kanalnog sistema bubrega ili mokraćovoda, direktna pretraga se vrši endoskopskim postupcima za gornji urinarni trakt, odnosno ureterorenoskopijom. Dakle, endoskopijom gornjeg i donjih partija urotrakta je omogućeno dijagnostikovanje lezija koje su uzrok pojave krvi u urinu, njihov tretman, kao i dalje praćenje ovih pacijenata.
I na kraju važno je ponoviti da prisustvo krvi u urinu zahteva da se pacijent odmah javi na urološki pregled. Sva navedena dijagnostika, kao i odgovarajući terapijski protokol se sprovodi u Euromedik ustanovama, po savremenim principima urološke prakse.
