Pulmologija – Pneumonije – upale pluća
Definicija
Upala pluća je akutno, najčešće infektivno zapaljenje plućnog parenhima (plućne maramice) koje zahvata alveolne prostore i prostor između alveola. Pneumoniju karakteriše povišena temperatura sa otežanim, plitkim i ubrzanim disanjem. Kada je upala pluća šire lokalizovana, govori se o bronhopneumoniji.
Upala pluća predstavlja najopasnije oboljenje respiratornog sistema i može biti uzrokovana različitim mikroorganizmima. Tipične upale pluća izazvane su bakterijama.
Atipične pneumonije uzrokuju bakterije Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella, ali i respiratorni virus. One počinju sporije, sa blažim simptomima. Kašalj se obično zapaža nakon 3 do 4 dana, i uglavnom je suv i iritabilan, bez mogućnosti iskašljavanja. Zbog nekarakterističnih simptoma dijagnoza se postavlja kasnije nego u bakterijskim pneumonijama, često tek nakon rendgenskog snimanja pluća. Osim što daju drugačije simptome, atipične pneumonije zahtevaju drugačiji terapijski pristup u odnosu na bakterijske pneumonije.
Upala pluća javlja se u svim starosnim dobima. Često joj prethode različite respiratorne infekcije i grip.
Do oboljenja dolazi kada su odbrambeni mehanizmi respiratornog sistema poremećeni ili odbrambene snage organizma smanjene. Kao predisponirajući činioci često se navode rashlađenje organizma, upotreba alkohola, primena anestezije, infekcije gornjih disajnih puteva i hronični bronhitis.
U rizičnu grupu spadaju osobe starije od 65 godina kod kojih postepeno slabe mehanizmi odbrane od infekcija, osobe sa hroničnim bolestima (hronična opstruktivna bolest pluća, bolesti srca, bubrega i jetre, ateroskleroza, dijabetes, maligne bolesti), kao i ležeći i slabopokretni pacijenti.
Upala pluća je i danas čest uzrok smrtnosti, uprkos savremenoj antibiotskoj terapiji. Pneumonija odnosi 10 puta više života od svih ostalih zaraznih bolesti. U zemljama u razvoju sa niskim standardom i lošim uslovima života infekcije donjih disajnih puteva najčešći su uzrok umiranja.
Simptomi
- Kašalj (šlajm iskašljava više od polovine pacijenata)
- nedostatak vazduha
- bol u grudima (pleuralni bol)
- povišena telesna temperatura
- groznica
- gubitak apetita
- znojenje
- drhtavica
- slabost
- bolovi u mišićima i zglobovima
- glavobolja
- herpes na usnama
Atipične pneumonije:
Klinička slika atipičnih pneumonija je drugačija u odnosu na tipične. Karakteriše je sporiji početak, temperatura raste postepeno, javlja se glavobolja, bolovi u mišićima I zglobovima, opšta slabost, umor kao i suv kašalj
Uzroci
- bakterije
- virusi
- gljivice
- protozoe
- udisanje prašine, hemijskih supstanci, hrane ili povraćenog sadržaja.
Dijagnostika
Dijagnozu pneumonije postavlja specijalista pulmolog nakon detaljno uzete anamneze i pregleda. Za dijagnozu je neophodna standardna radiografija grudnog koša i osnovne laboratorijske analize koje obavezno podrazumevaju markere zapaljenja (SE KKS CRP) U Slučaju potrebe, doktor može predložiti skener grudnog koša ili bronhološko ispitivanje radi dodatnih analiza.
Lečenje
Lečenje može da se sprovede u ambulantnim ili bolničkim uslovima u zavisnosti od težine pneumonije, pridruženih bolesti i stanja pacijenta. Jako je važno mirovanje, redovan unos tečnosti, antipiretika, apstinencija od duvana. Lečenje se sprovodi primenom antibiotika, jednog ili kombinacije. Ako se sumnja na virusnu pneumoniju daju se antivirusni lekovi. U bolničkim uslovima može se primeniti kiseonična isuportivna terapija.
