Endokrinologija – Androgeni poremećaji kao uzrok poremećaja menstrulanog ciklusa, akni, pojačane maljavosti
Androgeni (testosterone, DHEAS, androstenedione…) su hormoni koji se stvaraju/sintetišu u organiznmu svake žene u koncentracijama koje su višestruko niže nego u organizmu muškarca, zato za androgene kažemo da su to “muški” hormoni.
Androgeni poremećaji kod žena su rezultat povećanog androgenog dejstva koje nastaje zbog povećanog stvaranja ovih hormona ili povećane osetljivosti, pre svega, lojnih žlezda I folikula dlake na njihov potpuno normalan nivo u organizmu žene.
Uzrok androgenih poremećaja kod žena su najčešće policistično izmenjeni jajnici, moguća su, ali znatno ređe, I druga stanja , odnoso bolesti poput urođenih enzimskih deficita , tumora jajnika I nadbubrežnih žlezdi.
Posledice ovih androgenih poremećaja, zbog kojih se žene I obraćaju lekaru su: pojačana maljavost(hirzutizam), akne, poremećaj menstrualnog ciklusa, opadanje kose, problem steriliteta.
Ispitivanje žena sa androgenim poremećajima je kompleksno I zahteva vreme I strpljenje od strane žene. Zbog kompleksnosti svoje prirode, androgeni poremećaji zahtevaju multidisciplinaran pristup, odnosno u postavljanju njegove dijagnoze, uzroka , a potom I lečenja, zajedno učestavuju subspecijalisti endokrinolog, ginekolog I dermatolog, a nekada I lekari drugih subspecijalnosti.
Kako bi planirao lečenje, subspecijalista, na osnovu brižljivo uzete anamneze I pregleda I na osnovu učinjenih osnovnih analiza krvi, hormonskih analiza, endokrinoloških testova, treba da utvrdi koji androgeni poremećaj je prisutan I njegovo poreklo (jajnik ili nadbubreg ili oba) I tek tada sačinjava plan lečenja I izabira odgovorajući terapijski modalitet.
Brižljivo uzeta anamneza podrazumeva :kada je nastupila prva menstruacija, redovnost mentsrualnih ciklusa, obilnost menstruacije, ultrazvučni izgled jajnika, vreme pojave akni, pojačane maljavosti I opadanja kose, kao I podatak o postojanju šećerne bolesti, srčanim bolestima, moždanim udarima kod članova uže I šire porodice.
Pred lekarom je zadatak ne samo da identifikuje koje manifestacije androgenih poremećaja ima žena, već da u razgovoru sa njom utvrdi koje od manifestacija (akne, pojačana maljavost, neredovne menstruacije, sterilitet…) žena percipira kao one koje bito utiču na njen kvalitet života, odnosno koja su njena očekivanja od lečenja.
Terapijskim metodama , koje su danas na raspolaganju, moguće je značajno redukovati pojačanu maljavost, u najvećem broju slučajeva potpuno ukloniti akne (već nakon 2-6 meseci lečenja), stabilizovati I ponekad popraviti androgenu alopeciju, pomoći ženi da ostvari željenu trudnoću, kao I rano identifikovati one žene sa androgenim poremećajima koje imaju povećan rizik za nastanak kardiovaskularnih bolesti.
Za postizanje uspeha, potrebno je da se žena na vreme obrati lekaru, subspecijalisti, da razume da je lečenje dugotrajno, nekada višegodišnje, u pojedinim slučajevila I do kraja života I da se samim tim “naoruža” strpljenjem, odlučnošću I upornošću, kako bi iz ove “borbe”, vođena lekarom, izašla kao pobednik.
