Šta je mamografija, kolika je korist, šteta, pouzdanosti?
Mamografija je neinvazivna dijagnostička metoda kojom se dobija slika pomoću rendgenskih (X) zraka na aparatu koji se zove mamograf.
Mamografija je najadekvatnija dijagnostička metoda za otkrivanje malignih tumora dojki minimalnih dimenzija, čak i onih koji se ne pipaju. Ako se tumor otkrije u ovoj fazi bolesti, kada je dimenzija manjih od 1cm, kada se ne može napipati, dok nije prešao u agresivnu formu i dao metastaze, prognoza je dobra i može se postići potpuno izlečenje, zato radiolog tumači slike i daje izveštaj u pismenoj formi uz obaveznu BI RADS klasifikaciju, svaki nalaz se okarakteriše slovima i brojevima BI RADS 0-6 sa tekstom koji ga objašnjava.
Promene koje vidi mamografija:
Tumorske senke
Zone asimetrije i poremećaje strukture dojke što može da ukaže na tumor koji vrši invaziju okolnog tkiva
Kalcifikacije –makrokalcifikati, najčešće su znak dobroćudnosti promene (kalcifikovane ciste, oleozne ciste, kalcifikovani fibroadenomi) i mikrokalcifikati koji mogu bitni mamografija i predstavlja „zlatni standard“ u otkrivanju karcinoma dojke.
Mamografiji treba da se podvrgne svaka žena preko 40-e godine života.
Doza zračenja koju pacijent primi pri mamografskom snimanju jednaka je količini kosmičkog zračenja koju organizam primi u toku 7 nedelja ili količini zračenja koja se apsorbuje za vreme jednog prekookeanskog leta te je strah od zračenja neopravdan.
Aparati novije generacije, digitalni mamografi, za svaku pacijentkinju automatski podešava dozu zračenja na minimum. Dobijeni snimci na ovakvim aparatima su visoke rezolucije što omogućava otkrivanje minimalnih promena u dojci.
U oko 10% slučajeva mamografski se ne prikaže karcinom dojke.
Tačnost mamografskog nalaza zavisi od nekoliko faktora:
–tehničkih karakteristika aparata (digitalnim mamografima dobijamo slike visoke rezolucije što omogućava otkrivanje minimalnih promena u dojkama)
–znanja i iskustva radiologa
–starosti i gustine tkiva dojki (dojke mladih žena sadrže viđe mlečnih žlezda i ligamenata koje mogu da maskiraju senke raka. Sa godinama smanjuje se količina mlečnih žlezda a povećava masno tkivo što olakšava interpretaciju nalaza).
Kao dopunske dijagnostičke metode koriste se specijalne mamografske projekcije (snimanje pod drugim uglom, sa kompresijom, sa uvečanjem), ultrazvuk, magnetna rezonanca, biopsija.
PRIPREMA I NAČIN IZVOĐENJA MAMOGRAFIJE
Pre izvođenja mamografije ne treba nanositi kreme, losione, dezodoranse. Ova sredstva mogu da se vide na snimku i da imitiraju patološke promene što otežava tumačenje i interpretaciju nalaza.
Pre početka snimanja rendgen tehničara obavestiti o postojanju implantanata, tegobama ako ih imate, trudnoći.
Garderoba se skida do pojasa, skida se nakit, zauzima stojeći stav.
Mamografski se svaka dojka pregleda u dve projekcije (CC i MLO). Rendgen tehničar dojku postavlja između dve ploče koje se pomeraju i vrše pritisak na dojku u trajanju od 5 do 10 sekundi što pacijentkinja oseća kao manju bol ili nelagodnost.
Većim pritiskom na dojku se smanjuje doza zračenja i dobija kvalitetniji snimak.
Ukupno snimanje traje nekoliko minuta i nakon obavljenog snimanja pacijentkinja je spremna za dnevne aktivnosti.
Mamografija može da se radi u bilo kom periodu menstrualnog ciklusa, ali zbog osetljivosti dojke u premenstrualnoj fazi, preporučuje se da se uradi u periodu od 5-12.dana manestrualnog ciklusa /računajući od prvog dana menstrualnog krvarenja/.
KOJE PROMENE VIDI MAMOGRAFIJA?
Proizvod mamografije su crno-bele slike tkiva dojki, digitalne slike na ekranu računara.
dobroćudni, ali ako se javljaju u jednoj dojci u jednom ili više segmenata, nepravilnog izgleda, grupisani i različitog oblika uglavnom su znak raka dojke i mamografija je jedina dijagnostička metoda koja ih sa sigurnošću otkriva.
