Rendgenski pregled (RTG) kičmenog stuba
ŠTA JE RENDGENSKI PREGLED (RTG) KIČMENOG STUBA?
Rendgenski pregled (RTG) kičmenog stuba je neinvazivna, bezbolna dijagnostička metoda pomoću koje se stvara dvodimenzionalna crno-bela (nijanse sive skale) slika koštanih struktura kičmenog stuba.
KAKO SE IZVODI RENDGENSKI PREGLED (RTG) KIČMENOG STUBA?
Rendgenski pregled (RTG) kičmenog stuba se izvodi odvojeno za tri glavne celine: vratnog (cervikalnog), grudnog (torakalnog) i slabinskokrstačnotrtičnog (lumbosakrokokcigealnog) dela kičmenog stuba.
Ovaj pregled se izvodi pomoću rendgenskog aparata koji koristi jonizujuće zračenje (X-zrake), koje prolazi kroz telo i prilikom prolaska se apsorbuje u različitoj meri u zavisnosti od gustine materijala u telu kroz koje prolazi pomoću kojeg stvara rendgensku sliku koštanih struktura kičmenog stuba koja se prikazuje u digitalnom formatu na ekranu monitora koji je povezan sa rendgenskim apratom ili se može odštampati u vidu rendgenograma (rendgenskog filma sa rendgenskom slikom). Doza jonizujućeg zračenja koju telo primi prilikom ekspozicije je minimalna i neškodljiva za pacijenta.
Rendgenskim aparatom upravlja radiološki tehničar, koji će izvršiti proceduru snimanja, dok lekar specijalista radiologije interpretira dobijenu rendgensku sliku kičmenog stuba sa ekrana monitora ili rendgengrama u vidu pisanog dokumenta – izveštaja.
Radiološki tehničar će Vas postaviti u odgovarajući položaj i stav i dati Vam neophodne instrukcije, nakon kojih će izvršiti snimanje u dva standardna položaja AP ili PA (AP – antero-posteriorna (prednje-zadnja) projekcija za pregled cervikalnog i torakalnog dela kičmenog stuba i PA – postero-anteriorna (zadnje-prednja) projekcija za pregled lumbosakralnog dela kičmenog stuba, zato što se tim položajem dobija i standardni snimak sakroilijačnog zgloba) i profilnom položaju za rendgenski pregled kičmenog stuba. Kao i u standardnoj AP (odontoidnoj) projekciji sa otvorenim ustima za cervikalni deo (C1/C2) kičmenog stuba.
Nekada na zahtev radiologa mogu se uraditi i snimci u dodatnim, nestandardnim položajima (projekcijama) u kosoj projekciji, zatim u hiperekstenziji i hiperfleksiji, u zavisnosti od uzroka (indikacija), a radi detaljnije evaluacije patoloških promena na kičmenom stubu.
Rendgenska cev je u AP ili PA položaju ispred ili iznad dela kičmenog stuba koji se snima, u zavisnosti od toga da li stojite ili ležite, u AP položaju sa prednje strane tela (uperena u lice), a u PA položaju sa zadnje strane tela (uperena u leđa), u profilnoj projekciji sa bočne strane iznad tela, dok je detektor za dobijanje slike je u AP položaju sa suprotne strane tela, odnosno iza kičmenog stuba (naslanjate se leđima na njega), a u PA položaju ispred kičmenog stuba (ležite stomakom na njemu) odnosno u profilnom položaju ispod suprotnog boka na kojem ležite. U AP položaju ruke su postavljene do tela u pronaciji (dlanovima na dole), dok su u profilnom položaju savijene u laktovima i skupljene ka grudima, noge su u blagoj fleksiji radi stabilnosti.
Standarno se rendgenski pregled cervikalnog dela kičmenog stuba izvodi u stojećem ili ležećem stavu za netraumatske i u ležećem stavu sa horizontalnim zracima za traumatske indikacije, a torakalnog i lumbosakralnog dela kičmenog stuba u ležećem stavu za netraumatkse i ležećem stavu sa horizontalnim zracima za traumatske indikacije.
Pre snimanja neophodno je da skinete odeću sa dela tela koji se snima, nakit, kao i sve ostale predmete koji u sebi sadrže metal koji stvara intenzivnu senku na učinjenom rendgenskom snimku koja može da ometa interpretaciju dobijene rendgenske slike. Morate stajati ili ležati mirno i zadržati dah na nekoliko sekundi u cilju dobijanja što reprezentativnije rendgenske slike.
PRIPREMA ZA RENDGENSKI PREGLED (RTG) KIČMENOG STUBA
Posebne pripreme nisu potrebne za ovu vrstu pregleda.
Ukoliko ste trudni ili sumnjate da ste trudni obavestite medicinsko osoblje, jer ova vrsta pregleda može oštetiti plod ( neophodno je primeniti pravilo “prvih deset dana”, odnosno rendgenski pregled treba obaviti u prvih deset dana od početka menstrualnog ciklusa, periodu u kom možete biti sigurni da niste trudni).
Ukoliko posedujete prethodnu medicinsku dokumentaciju ili prethodne snimke neophodno je da ih ponesete sa sobom i date na uvid lekaru kako bi bilo moguće poređenje sa novim snimcima ukoliko je to neophodno.
Nakon rendgenskog snimanja nisu neophodne nikakve mere kojih se trebate pridržavati.
ŠTA SE MOŽE VIDETI RENDGENSKIM PREGLEDOM (RTG) KIČMENOG STUBA?
Ovim pregledom se vizualizuju koštane strukture koje grade kičmeni stub: vertebralni dinamički segment koga čine dva susedna pršljena sa intervertebralnim diskusima i ostalim intervertebralnim zglobovima gde prednji deo segmenta čine pršljenska tela, intervertebralni diskus (koji vidimo kao intervertepralni (transparentni) prostor, dok zadnji deo čine diartrotični intervertebralni apofizni (fasetni) zglobovi, pršljenski lukovi i trnasti nastavak. U cervikalnom delu kičme prisutni su i unkovertebralni zglobovi. Pripadajući ligamenti kičmenog stuba se ovim pregledom ne vizualizuju.
KOJE SU INDIKACIJE ZA RENDGENSKI PREGLED (RTG) KIČMENOG STUBA I ŠTA SE NJIME MOŽE DIJAGNOSTIKOVATI?
Ovaj pregled se najčešće radi nakon specijalističkog pregleda po savetu fizijatra, reumatologa, neurologa, ortopeda ili neurohirurga, najčešće zbog degenerativnih promena na koštanim stukturama, zglobovima i intervertrebralnim diskovima kičmenog stuba, cervikalnog, cervikobrahijalnog ili lumbalnog sindroma, zatim kod zapaljenskih reumatskih oboljenja (seropozitivnih i seronegativnih artropatija), deformiteta kičmenog stuba (skolioze), nakon traumatskih povreda (fraktura), kod postoperativnog praćenja položaja koštanih fragmenata nakon ortopedkse operacije, kod infekcija kostiju, osteoporoze, sumnje na primarne i sekundarne tumorske promene itd.
Ovaj pregled se često radi po savetu fizijatara radi evaluacije prisustva degenerativnih promena kičmenog stuba koje možemo podeliti na degenarativnu bolest diska koja se odnosi se na degenerativne promene lokalizovane na intervertebralnom disku koje se na rendrenskom snimku se pikazuje indirektno suženjem intervertebralnog (međupršljenskog) prostora sa neravnom konturom kostiju koje uz formiranje ivičnih osteofita (koštanih naslaga na pokrovnim pločama pršljenskih tela u vidu kljunasktih nastavaka, koji se najčešće pružaju put lateralno, odnosno u stranu i to češće sa desne strane jer sa leve strane pulsativno dejstvo aorte ne dozvoljava njihovo formiranje) i pojavom subhondralne skleroze pokrovnih ploča pršljenskih tela čine trijas koji se definiše kao diskartroza.
Ukoliko je degenerativni proces lokalizovan samo na pokrovnim pločama pršljenskog tela u smislu početnog formiranja osteofita onda govorimo o spondilozi, dok se sužen intervertrebralni prostor bez drugih pomenutih degenerativnih znakova na pršljenskom telu definiše kao diskopatija. Ukoliko su zahvaćeni i mali međuprljenski (interartikularni-fasetni) zglobovi onda je reč o spondiloartrozi.
Kao posledica degenerativnih promena na intervertebralnim zglobovima može doći do pojave pseudospondilolisteze odnosno degenerativne spondilolisteze koja se ogleda u skliznuću celog pršljena preko stacionarnog pršljena ispod njega, dok je prava spondilolisteza uduzena sa spondilolizom odnosno sa obostranim defektom na interartikulanom delu pršljena, koštanog mosta između gornje i donje fasete, koji je uzrkovan ili displaznim promenama ili zbog stres frakture kao posledice fizičkog napora gde dolazi do klizanja prednjeg dela pršljena (koga čini pršljensko telo) preko donjeg stacionarnog pršljena dok zadnji deo pršljena ostaje na svom mestu (koga čine donji intervertebralni zglob i donji luk). Kada disk popusti pod povećanim naprezanjem, pršljensko telo sklizne, ostavljajući pozadi razdvojen luk i trnasti nastavak. U ovom slučaju mogu biti korisni radiografski pregledi kičmenog stuba u dodatnim projekcijama (kosoj, hiperfleksiji i hiperekstenziji) za detekciju ovih promena.
Degenerativne promene na intervertebralnom disku dovode do njegovog oštečenja što kasnije može da dovede do diskus hernije i kompresije na korenove nerava ili kičmenu moždinu koje dovode do pojave različitih simptoma kao što su radikularni bol i radikulopatije uz pojavu drugih simptoma vezanih za degeneraativne promene na kičmenom stubu kao što je pojava spazma paravertebralne musculature kao kompenzatornog mehanizma antalgičnog tipa bola koja dovodi do ispravljanja fiziološke lordoze kao i ograničene pokretljivosti tog dela kičmenog stuba, zatim pojave krepitacija (tareži) pri pokretima itd., koji se u zavisnosti od nivoa kičmenog stuba na kom su prisutne promene mogu grupisati kao cervikalni, cervikocefalični, cerikobrahijalni ili lumbalni sindrom.
ZAŠTO JE DOBRO RENDGENSKI PREGLED (RTG) KIČMENOG STUBA OBAVITI U EUROMEDIKU?
Zbog kvaliteta naših najsavremenijih rendgen aparata, profesionalnog i ljubaznog medicinskog osoblja, prijtnog ambijenta, a iznad svega zbog izvanredne stručnosti lekara-radiologa koji će Vam dati detaljan izveštaj učinjenog rendgenskog snimka po svim standardima dobre kliničke prakse. Nakon pregleda dobićete detaljno objašnjenje Vašeg zdravstvenog stanja i predlog za dalje dijagnostike metode ukoliko ih je neophodno učiniti (MR, CT, osteodenzimetrija) kao i savet lekaru koje specijalnosti dalje da se javite, fizijatru, reumatologu, neurologu, ortopedu, neurohirurgu. Sve dalje dijagnostičke procedure kao i preglede lekara specijalista možete obaviti u Euromedik ustanovama kao i svu dalju terapiju. Na taj način se još od prvih simptoma preko kliničkog prgleda, dijagnostike i postavljanja dijagnoze može doći do kompletne terapije i ozdravljenja u našim Euromedik ustanovama.
