Karcinom jednjaka – Minimalno invazivna hirurgija gornjeg digestivnog trakta
Definicija
Karcinom jednjaka je bolest kod koje dolazi do nastanka malignih ćelija unutar jednjaka. Jednjak je mišićna cev čija je uloga transport hrane od usta do želuca. Postoje dve osnovne vrste karcinoma jednjaka, planocelularni karcinom i adenokarcinom. Planocelularni karcinom nastaje od ćelija epitela jednjaka, i najčešće je lokalizovan u gornjim i srednjim segmentima jednjaka. Adenokarcinom nastaje iz žlezdanih ćelija i najčešće je lokalizovan u završnim delovima jednjaka.
Faktori rizika
starost: 60 i više godina
muški pol
pušenje
zloupotreba alkohola
anamneza gastroezofagealne refluksne bolesti, posebno Barrett-ovog jednjaka
postojanje ahalazije (hronično proširenje jednjaka)
neke retke nasledne bolesti kao Plummer-Vinson-ova bolest ili tiloza
jednjak oštećen toksičnim supstancama (bazom ili kiselinom)
postojanje tumora glave ili vrata (česti udruženi tumori)
infekcija humanim papiloma virusom (HPV)
Klinička slika
Kao najčešći simptom se javlja otežano gutanje tj. disfagija i gubitak u telesnoj masi i javlja se kao posledica suženja lumena jednjaka. Javljaju se još i povraćanje krvi, gorušica, povraćanje hrane, bol u grudima koji nije neposredno povezan sa jelom, kašalj koji je izazvan gutanjem.
Dijagnoza
Za postavljanje dijagnoze se koristi nekoliko metoda. Jedna je rendgenski snimak jednjaka uz korišćenje barijuma. Ovom metodom je moguće otkriti određene promene tj. abnormalnosti jednjaka. Za postavljanje dijagnoze se koristi i metoda poznata kao endoskopija pri kojoj se u jednjak ulazi kamerom. Prednost ovakvog pristupa se ogleda u tome što se omogućava direktna vizuelizacija promena i uzimanje tkiva radi biopsije. U okviru standardne dijagnostike spada i CT grudnog koša i trbuha.
Lečenje
Terapija izbora i prognoza bolesti zavise kao i kod većine malignih bolesti od stadijuma (da li je tumor lokalizovan samo u jednjaku ili je došlo do zahvatanja okolnih tkiva, organa ili udaljenih metastaza) i opšteg zdravstvenog stanja bolesnika. U lečenju ovog oboljenja se koriste:
terapija zračenjem,
hirurška terapija
i hemoterapija.
Hirurška terapija je najčešća i ogleda se u odstranjivanju dela jednjaka zahvaćenog malignim ćelijama. Visoko energetskim zračenjem se takođe deluje na maligne ćelije, a hemoterapija predstavlja sistemsku terapiju i njom se maligne ćelije napadaju lekovima. Hemoterapija i terapija zračenjem mogu poboljšati tok bolesti i dužinu preživljavanja.
Prevencija
Prevencija se ogleda u prestanku pušenja i preteranog konzumiranja alkohola, kao i smanjenje ishrane sa mnogo masnoće, malo proteina i nisko kalorične hrane.
